Kώστας Zουράρις
ΙΣΑΛΟΣ ΓΡΑΜΜΗB' ΜΕΡΟΣ
«...Διότι οι Έλληνες, με νέφος, ράντσα, βρισίδια, σκουπίδια και αυθαίρετα,
ζουν περισσότερο, αυτοκτονούν λιγώτερο, δεν σκοτώνουν τον εαυτό τους με
αλκοόλ και λοιπά παραισθησιογόνα, φοβούνται λιγώτερο _εις την προς αλλήλους
των επιτηδευμάτων υποψίαν_ (Θουκ. _Επιτάφιος_), και εγκληματούν λιγώτερο
από όσο οι δυτικοί εταίροι τους: δηλαδή είναι πιο ελεύθεροι και πιο ωραίοι
από τους Ευρωπαίους...»
Όποιος χάφτει κατανάλωση χάσκει στο κενό του φόβου του.
ΕΙΔΑΜΕ στο προηγούμενο κείμενο (τ. 275) την αυτοψία των δύο Γάλλων
εμπειρογνωμόνων πάνω στο άρρωστο -όπως διαπιστώνουν- σώμα των δυτικών
κοινωνιών, που διαμορφώνουν μάλιστα «έθνη εν κινδύνω» (όπως η Γαλλία, εφημ.
«Μοντ» 9ης και 6ης Ιουλίου 1993).
O ένας μάλιστα, ο P. Λενουάρ, διετύπωνε ως συμπέρασμα, την αιχμηρής πικρίας
για τα δικά τους προηγμένα χάλια, ότι από τα στατιστικά αμείλικτα δεδομένα,
φαίνεται πως «οι Ισπανοί και οι Έλληνες δεν είναι αρκετά ανεπτυγμένοι για
να αυτοκτονούν ή να σκοτώνουν τον γείτονά τους»! Από το σύνολο δε των
ποσοτικών δεικτών με τους οποίους οι διεθνείς οργανισμοί αποπειρώνται να
δώσουν ψήγματα απαντήσεως στο ερώτημα «ποιός ζη καλύτερα», ο ΟΟΣΑ, η
Ιντερπόλ, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, μας στέλνουν την διαβεβαίωση ότι
στους ανώτερους δείκτες ευζωίας, η Ελλάς -χαίρε ω χαίρε αφθαρσίας φωτός
Χωματερή- βρίσκεται σε καλύτερη θέση από τις κορδακιζόμενες ως
«προχωρημένες» δυτικές κοινωνίες.
Διότι είναι ολοφάνερο, ακόμη και για εγχώριο ευρωλιγούρη, ότι π.χ. καλύτερα
ποσοστά στα κατά κεφαλήν τηλέφωνα, στα κατά κεφαλήν νοσοκομεία και στα κατά
κεφαλήν κυβικά, έχουν σημασία μόνον αν βελτιώνουν την κεφαλήν μου τόσο,
ώστε α) να ζω με περισσότερη υγιεία, β) να κατεβάζω τα ποτηράκια μου -
σφηνάκια μου κ.λπ. μόνον για την διασκέδασή μου κι όχι για την καταστροφή
μου, γ) να ζω χωρίς φόβους και με ασφάλεια, χωρίς να φοβάμαι να ξεμυτίσω
από το σπίτι μου το βράδυ ή μόνος και βεβαίως δ) αν δεν «προσδοκώ ανάστασιν
νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος, αμήν», τουλάχιστον, εδώ, στον μάταιο
τούτον αιώνα, να προσδοκώ καλύτερη και μακροβιότερη «προσδοκία ζωής», όπως
το λένε οι διεθνείς οργανισμοί.
Και επιτέλους ας το πάρουν απόφαση οι αμετανόητοι ευρωπίθηκοι: στο σύνολο
των τεσσάρων, ώς άνω, δεικτών «ποιότητας ζωής», οι οποίοι βεβαίως
ελέγχονται και σταθμίζονται με ξεκάθαρα ποσοτικά στοιχεία, η Ψωροκώσταινα
του ωχαδελφισμού, του δεν βαρυέσαι και του άτιμη κενωνία που μούψησες το
ψάρι στα μπάρμπεκιου με Μπάρμπι και με Βάνα Μπάρμπα, και, πίσω ρε χαμούρη,
εγώ τάχτισα αυτά τα μαγαζιά, και, «Για μας είταν άλλο πράγμα ο πόλεμος για
την πίστη του Χριστού και για την ψυχή του ανθρώπου καθισμένη στα γόνατα
της Υπερμάχου Στρατηγού, που είχε στα μάτια ψηφιδωτό τον καημό της
Ρωμιοσύνης», (Γ. Σεφέρης, Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ') και βεβαίως, «με του
καιρού τ? αλλάματα π? αναπαημό δεν έχου, μα στο καλό και στο κακό
περιπατούν και τρέχου» («Ερωτόκριτος»), αυτή, λέγω, η Ψωροκώσταινα
υπερτερεί. Τούτο το ανυπέρβλητο συναμφότερον ενός αριστοκρατικού τρόπου
ζωής, που ζη συνεχώς μια στην αθλιότητα και μια στην σεμνότητα, αυτό το
συναμφότερον που εκλογικεύει την πραγματικότητα και παράγει την επιείκεια,
ναι, ακόμη και σήμερα και παρ? όλον τον ξέφρενο εκδυτικισμό, αυτή η
σημερινή Ελλάδα, υπερέχει σ? όλους τους ποσοτικούς δείκτες της ποιότητας
ζωής, έναντι όλων των άλλων δυτικών κοινωνιών, όπως το αναγνωρίζουν οι
διεθνείς οργανισμοί και το ομολογούν ρητώς οι δυτικοί εμπειρογνώμονες. (όπ.
παρ. και όπ. παρ. τεύχος 275), αλλά και οι ξένοι επισκέπτες και φίλοι μας,
μόλις καταλάβουν περί τίνος πρόκειται το Ελλάντα.
Επειδή όμως οι εγχώριοι κηφήνες της σκέψης διατείνονται ότι οι δυτικές
κοινωνίες λειτουργούν με «ορθολογικά κριτήρια» κι ότι είναι «ορθολογικά
ωργανωμένες», διότι εκεί, ώς γνωστόν, η διοίκηση λειτουργεί καλύτερα, οι
συγκοινωνίες είναι άψογες, τα νοσοκομεία χωρίς φακελλάκια(;), γενικώς όλα
τα τηλε-πλησίον ονειρώδη, αλλά ο πλησίον άφαντος βεβαίως, πρέπει, άπαξ διά
παντός, όλοι αυτοί οι πλαδαροί της επιστήμης να κατανοήσουν τα αυτονόητα:
καλύτερες επικοινωνίες, περισσότερες κλίνες, παραγωγικώτερες εργατοώρες
κ.λπ., όλα αυτά, είναι ενδιάμεσες φάσεις της συνολικής κοινωνικής ζωής.
Στην κοινωνία, τα πάντα κρίνονται, μέσα βέβαια σε μια ωρισμένη περίοδο, ώς
προς το τελικό αποτέλεσμα. Όλοι οι δείκτες, όπου η δυτική κοινωνία
υπερτερεί, σταθμίζουν ενδιάμεσες φάσεις της κοινωνικής λειτουργίας. Τους
ανθρώπους τους ενδιαφέρει πάντα το αποτέλεσμα: έχω περισσότερους γιατρούς
και καλύτερα νοσοκομεία; Καλώς. Τι να το κάνω όμως, αν ο γείτονάς μου με
χειρότερους ή φαυλότερους γιατρούς και άθλια ράντσα, ασθενεί λιγώτερο, και
μακροβιώνει περισσότερο από μένα; Έχω καλύτερη παραγωγικότητα και ακμαίες
εργατοώρες; Πάλι καλώς. Τι να το κάνω όμως, όταν «η παραγωγικότητα παράγει
μαζική αγωνία» (P. Λενουάρ. όπ. παρ.) και, σήμερα, παράγει στην Ευρώπη τις
τρεις αγωνίες, της ανεργίας, της ασθενείας, και της ανασφαλείας, σε ποσοστό
υπερδιπλάσιο από αυτό της περασμένης εικοσαετίας; (P. Ροσφόρ. όπ. παρ.)
Και, ως επιστέγασμα: είμαι πιο πλούσιος, είμαι πιο ισχυρός, έχω το
μεγαλύτερο ΑΕΠ και κατά κεφαλήν εισόδημα; Λίαν καλώς. Τι να το κάνω όμως,
όταν εγώ ο πλουσιώτερος και ισχυρότερος, αυτοκτονώ περισσότερο, μεθοκοπώ
και πεθαίνω από το αλκοόλ και εγκληματώ συχνότερα από τον «καθυστερημένο»
γείτονα;
Το συμπέρασμα που βγαίνει, αμείλικτο, από τις στατιστικές των διεθνών
οργανισμών και τις επεξεργασίες των δυτικών εμπειρογνωμόνων: η συνολική
οργάνωση της κοινωνίας και η κοινωνία, ως συνολικό αποτέλεσμα των δρώντων
προσώπων και θεσμών, είναι πιο ορθολογική στην Ελλάδα, απ? ό,τι στις
δυτικές κοινωνίες, διότι ο ορθός λόγος όλων των κοινωνιών, η μόνιμη
προσπάθεια δηλαδή όλων των κοινωνιών, είναι η ασφάλεια, η ειρήνη, η υγεία
και η ελευθερία των ανθρώπων στην μεταξύ τους σχέση. Οι Έλληνες, λοιπόν,
της σημερινής Ψωροκώσταινας, διαμορφώνουν πιο ορθολογικές κοινωνικές
σχέσεις μεταξύ τους, με τον τρόπο κατά τον οποίο ζουν ακόμη και κληροδότησε
σ? αυτούς η «πάτριος πολιτεία» τους, μόλις την συγκρίνουμε αυτήν, με τις
πλουσιώτερες, ισχυρότερες και πιο «οργανωμένες» δυτικές κοινωνίες. Διότι οι
Έλληνες, με νέφος, ράντσα, βρισίδια, σκουπίδια και αυθαίρετα, ζουν
περισσότερο, αυτοκτονούν λιγώτερο, δεν σκοτώνουν τον εαυτό τους με αλκοόλ
και λοιπά παραισθησιογόνα, φοβούνται λιγώτερο «εις την προς αλλήλους των
επιτηδευμάτων υποψίαν» (Θουκ. «Επιτάφιος»), και εγκληματούν λιγώτερο από
όσο οι δυτικοί εταίροι τους: δηλαδή είναι πιο ελεύθεροι και πιο ωραίοι από
τους Ευρωπαίους.
Όλους αυτούς τους δείκτες της ελληνικής υπεροχής, ο σεμνός τεχνοκράτης P.
Λενουάρ, εν μετρία συγχύσει, αναρωτιέται μήπως πρέπει να τους αποδώσει στην
«υπανάπτυξη», διότι αναγνωρίζει ότι και στην φτωχή Γαλλία του, του 19ου
αιώνος, «οι άνθρωποι ήταν φτωχοί αλλά είχαν αντοχή, ενώ σήμερα καταρρέουν»
(όπ. παρ. τεύχος 275 και «Μοντ» 9ης Ιουλίου ?93 «Έθνος σε κίνδυνο»).
Και ότι «η κοινωνία μας (η δυτική) σήμερα αποκλείει πιο γρήγορα από όσο
ενσωματώνει» (όπ. παρ.), ενώ, οι άλλες, οι «υπανάπτυκτες», όπως η ισπανική
και η ελληνική, είναι κοινωνίες συνοχής και αλληλεγγύης, όπου εμφανίζονται
πολύ λιγώτερο τα κρούσματα της δυτικής ανθρωποφαγίας. [Και στους πέντε
δείκτες: διαζύγια, προσδοκία ζωής, αλκοολισμός-ναρκωτικά, φοβία-ανασφάλεια
και βαρύ έγκλημα-ελαφρό (οικονομικό π.χ.) έγκλημα, η Ελλάδα εμφανίζει,
έναντι των δυτικών «προηγμένων» κοινωνιών, ποσοστά από 200% έως και 1000%
καλύτερα! (όπ. παρ. «Μοντ» 6ης και 9ης Ιουλ. 93 και τεύχ. 275 4T)].
Και, επειδή διαισθάνομαι κάποια αμηχανία σε ωρισμένους αναγνώστες, που δεν
είναι συνηθισμένοι στην χειραγώγηση των στατιστικών όρων, τους οποίους
χειρίζονται οι λεγόμενες κοινωνικές επιστήμες, θα κάνω δύο πρακτικές
εφαρμογές ad hominem και κατά περίπτωσιν, δηλαδή θα δείξω τι σημαίνουν τα
γενικά αυτά ποσοστά σε συγκεκριμένο, με σάρκα και οστά, πρόσωπο ή σε μια
εξειδικευμένη κοινωνική «ομάδα».
A. Ας υποθέσουμε π.χ. (υπόθεση κάνω) ότι οι τρεις πρώτοι κατά σειράν
γραφιάδες των «πρώτων σελίδων», δηλαδή ο Καββαθάς, ο Μάργαρης και ο
Ζουράρις, είναι, λόγω του τρόπου ζωής τους, πιο Ευρωπαίοι από τους
υπολοίπους συνεργάτες του περιοδικού. (Δείκτες για ανίχνευση της
ευρωπαϊκότητας είναι οι γνωστοί σε όλους σας, εργατοωροπαραγωγικότητα,
καθαριότητα, πτυχία, κυβικά και λεφτά: προφανώς, εμείς οι τρεις, έχουμε
υψηλότερα ποσοστά σ? αυτούς και άλλους παρεμφερείς δείκτες, από τρεις
αντιστοίχους Έλληνες που ζουν στην Δραπετσώνα ή στο Χουμεριάκο.)
Αν είναι έτσι (λέω: αν...) αυτό σημαίνει το εξής και μόνον το εξής: οι
εξευρωπαϊσμένοι Καββαθάς, Μάργαρης και Ζουράρις, θα είναι βεβαίως πιο
παραγωγικοί, πιο καθαροί, πιο εγγράμματοι και πιο πλούσιοι σε τηλέφωνα,
φαξ, κομπιούτερ και λεφτά από τους αντιστοίχους τρεις «Έλληνες» ή τους
λοιπούς συνεργάτες, αλλά ταυτοχρόνως, (προσοχή λέγω): αλλά ταυτοχρόνως, οι
Καββαθάς, Μάργαρης και Ζουράρις, δυνητικά, ως προοπτική δηλαδή, θα είναι
από τρεις έως οχτώ φορές πιο επιρρεπείς από ό,τι οι μη εξευρωπαϊσμένοι,
στην ψυχασθένεια, στην αυτοκτονία και στο έγκλημα!
Αυτά λένε οι διεθνείς στατιστικές και σ? αυτά τα λογικά συμπεράσματα
καταλήγουν οι δυτικοί εμπειρογνώμονες (όπ. παρ. και τεύχος 275, 4T).
Ποιός είναι λοιπόν καλύτερος για την κοινωνία και τον εαυτό του; O
Ευρωπαίος Ζουράρις ή ο εκασταχού Ρωμηός αεριτζής, ο οποίος όμως θα
αυτοκτονήσει τρεις φορές σπανιώτερα από τον Γάλλο, θα καταναλώσει 6-7 φορές
λιγώτερα ψυχοφάρμακα από τον Ευρωπαίο, θα κοιτάζει με περιφρονητικό οίκτο
τον αλκοολικό Δυτικό, διότι αυτός ως Ρωμηός ξέρει να πίνει χωρίς να γίνεται
αλκοολικός (μηδέν τοις εκατόν σχεδόν στις στατιστικές) και θα σκοτώνει τον
γείτονά του τρεις φορές σπανιώτερα, από όσο ο Γερμανός;
Ποιός είναι ο πιο παραγωγικός, ποιός είναι ο πιο επικίνδυνος; Ποιός, επί
τέλους, είναι ο πιο πολιτισμένος;
B. H στατιστική αφαίρεση, εφηρμοσμένη σε δεδομένο κοινωνικό «στρώμα».
Αφορμώμαι από την εκπληκτικής σοφίας συνέντευξη που παρεχώρησε ο μέγας
διεθνής μουσουργός Ρος Ντέιλι στο «Ε» (Ελευθεροτυπία) της 8ης Αυγούστου
1993.
Γράφει ο Ιρλανδός Κρητίκαρος των Περσικών Ινδιών: «Γιατί δεν ακούμε στο
Μέγαρο ινδική κλασική μουσική φέρ? ειπείν;
Γιατί δεν ακούμε μεγαλύτερη ποικιλία από την ελληνική μουσική; Εντάξει καλά
είναι τα κοντσέρτα του Μπαχ, πολύ αξιόλογα, αλλά έχω την εντύπωση ότι στο
Μέγαρο κυριαρχούν ακόμα κάποιοι κοινωνικοί κώδικες. Είναι ένας χώρος που
ανταποκρίνεται στην αισθητική ενός μεριδίου της κοινωνίας, το οποίο
συνδέεται με μια άλφα οικονομική κατάσταση. Συμφωνώ με την ευπρέπεια, αλλά
με προβληματίζουν οι μονομερείς επιλογές. Κι ένα γύφτο με ζουρνά! Γιατί
όχι;».
Συνεχίζω και εφαρμόζω:
α) Προφανώς και στατιστικώς, το συγκεκριμένο «μερίδιο της κοινωνίας» που
συχνάζει στο Μέγαρο, είναι πολύ πιο εξευρωπαϊσμένο απ? ό,τι το άλλο του
Χουμεριάκου και της Δραπετσώνας (Δείκτες γνωστοί, για να μην πλατυάζω:
βιολιά, κυβικά, λεφτά, λιολιά).
β) O Πλάτων στην Πολιτεία -και ο Φραγκφουρτιανός φιλόσοφος Αντόρνο
συνεπικουρεί- διαπιστώνει ότι η μουσική είναι μια συμπύκνωση, μια
πεμπτουσία «πολιτείας», του τρόπου δηλαδή, με τον οποίο οι άνθρωποι
οργανώνουν τους θεσμούς τους και δίνουν νόημα στην ζωή τους. Κι είναι ο
πρώτος (εξ ου και μέγας) στην ιστορία του πολιτισμού, ο οποίος είπε, ότι
πρέπει με πολλή προσοχή να αλλάζουν οι νόμοι (οι τρόποι) της Μουσικής,
γιατί όταν αλλάζει η μουσική, αλλάζει και το πολίτευμα, δηλαδή ο συνολικός
τρόπος με τον οποίο εμείς οι άνθρωποι οργανώνουμε τις σχέσεις μας
(ιδιοκτησίες, τεχνολογίες, πολεοδομίες, φυλακές, σχολεία κ.λπ.).
Τί διαπιστώνουμε λοιπόν από τις διεθνείς στατιστικές, τις επισημάνσεις των
δυτικών εμπειρογνωμόνων, και του Πλάτωνος (μαζί του και ο
φιλόσοφος-μουσικολόγος Αντόρνο);
Οι εξευρωπαϊσμένοι Έλληνες όπως κι οι Γερμανοί και λοιποί Ευρωπαίοι που
τέρπονται με Μπαχ (και ώς γνωστόν, η μουσική εξημερώνει τα ήθη), υπόκεινται
όπως είδαμε στην πργρ. A, στις στατιστικές επαληθεύσεις, που επεξεργάστηκαν
οι διεθνείς οργανισμοί και οι διεθνείς εμπειρογνώμονες. Δηλαδή, το πολύ
συγκεκριμένο κοινό που μέλπεται εν μολπαίς Μπαχ μελιρρύτως, έχει σύμπαν
ψηφίσει Μάαστριχτ, μιλάει αγγλικά στις φιλιππινέζες αρβανίτισσές του,
ψηφίζει Ανδριανόπουλο-Σημίτη-Παπαγιαννάκη, έχει κυβικά, φαξ, μαούνες,
ντηζάϊν, φελλάχους, ξανά μαούνες με κοντέηνερ, και με τα πτυχία του
γνωρίζει, ότι ο Βουλγαροκτόνος είναι οδός κι ότι η μισγάγκεια είναι ινδική
λέξη που την έφερε ο Ζουράρις από κει, όταν έψαχνε για γκουρού-μαϊμού!
(ναι, ακόμη κι αυτό το άκουσα από τους νέους Μεγαρείς!). Ταυτοχρόνως όμως,
είδαμε, ότι όλοι αυτοί οι Ευρωπαίοι του Μπαχ είναι απείρως πιο αλκοολικοί
και τρεις φορές πιο εγκληματίες (δυνητικά ή και εν ενεργεία, π.χ. για τα
οικονομικά εγκλήματα) από όσο ο ρωμηός λαουτζίκος του Τσιτσάνη και του
Ακαθίστου Ύμνου.
Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με τον Πλάτωνα και τον Αντόρνο, το εξής και μόνον το
εξής, ως τελικός νόμος του πολιτισμού: Επειδή ο Μπαχ και ο Τσιτσάνης ή ο
Ακάθιστος, περιέχουν συμπύκνωση νοήματος ζωής (μέσα από την μελωδία, τον
ρυθμό και τα λόγια) κι επειδή ο εσωτερικός ορθός λόγος που βρίσκεται στην
μουσική είτε του Μπαχ είτε του Τσιτσάνη, αντανακλάται και οργανώνει τον
αντίστοιχο ορθό λόγο των αντιστοίχων κοινωνιών (τους θεσμούς, τους νόμους,
την παιδεία, την πειθαρχία, την επιείκεια κ.λπ. κ.λπ.) κι επειδή οι δυτικές
κοινωνίες που αναγνωρίζονται μέσα στον Μπαχ και οργανώνονται από τις
μαθηματικές -μουσικές - λογικές σχέσεις που υπάρχουν μέσα στον Μπαχ, είναι
απείρως πιο αλκοολικές και τρεις φορές πιο εγκληματικές κοινωνίες από την
ελληνική, η οποία οργανώνεται από τον Τσιτσάνη και από τον Ακάθιστο Ύμνο,
διά ταύτα, ο Μπαχ είναι τρεις φορές πιο εγκληματογόνος από τον
Τσιτσάνη-Ακάθιστον και ο Τσιτσάνης-Ακάθιστος τρεις φορές πιο θεραπευτικός
από τον Μπαχ.
Αυτά τα λένε οι δυτικοί εμπειρογνώμονες και όπερ έδει δείξαι, φάνηκε: «όπου
να ?ναι θα φανεί ο Κούρος, και πίσω του οι γραμμές των άλλων νησιών, το
ξεφόρτωτο τρεχαντήρι, ένας Προφήτης Ηλίας» (Οδ. Ελύτης: Εισαγωγή στο
χώρο του Αιγαίου)